ผีปะกำ
“ผีปะกำ หรือ ผีปะกำอาจีง” เป็นผีจำพวกที่คนโบราณเชื่อกันว่า เป็นเทพเจ้าที่อยู่ชั้นสูงสุดหรือที่เรียกกันว่าเป็นผีชั้นดีในตระกูลของชาวกูยหรือชาวส่วย ที่ตั้งอยู่ที่จังหวัดสุรินทร์ เชื่อกันว่า…เป็นผีบรรพบุรุษหรือพระครูที่เป็นวิญญาณสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มีความเทียบเท่ากับเหล่าเทพยดาที่อยู่ในตระกูลหมอช้าง ที่คนโบราณได้เชื่อกันว่ากลุ่มผีจำพวกนี้ สามารถให้คุณหรือให้โทษแก่มนุษย์ได้เลย
จึงจะต้องมีการทำพิธีเซ่นสรวงบูชามาตลอดทุกปีอยู่เสมอนั่นเอง ซึ่งชาวกูยได้เชื่อกันว่า ก่อนที่จะเดินทางออกไปคล้องช้างนั้น จะต้องมีการไหว้ “ผีปะกำ” ทำพิธีทุกครั้งตลอด เพราะหากไม่มีการเซ่นไหว้หรือทำพิธีใดๆก่อนที่จะออกไปคล้องช้างนั้น ชาวบ้านได้เชื่อกันว่าจะทำให้คนในหมู่บ้านหรือลูกหลาน เกิดอาการเจ็บไข้ได้ป่วยหรือเกิดสิ่งไม่ดีกับคนในครอบครัวนั่นเอง
นอกจากนี้คนโบราณยังเชื่อกันอีกว่าชาวกูยหรือชาวส่วยนั้น มักจะทำการสร้างศาลให้ “ผีปะกำ” ประทับอยู่ในเรือนซึ่งก็จะมีลักษณะศาลที่มีการมุงหลังคา มีสี่เสาสูงราวๆประมาณ 2 เมตร และภายในนั้นก็จะมีปะกำหรือหมอนใบเล็ก พร้อมกรวยขันธ์ 5 แก้วบรรจุน้ำ และเครื่องเซ่นไหว้ที่ตั้งอยู่ภายในศาลแห่งนั้น
ซึ่งเชื่อกันว่า “ผีปะกำ” จะคอยสิงสถิตและอาศัยอยู่ในศาลแห่งนั้นเพื่อที่จะได้ทำการปกป้องชาวบ้านและลูกหลานที่อยู่ในพื้นที่แห่งนี้นั่นเอง ซึ่งผีจำพวกนี้ก็เรียกได้ว่าไม่ได้มีพิษมีภัยอันตรายหรือน่ากลัวแต่อย่างใด แต่เป็นผีบรรพบุรุษหรือเทพเจ้าที่คอยดูแลปกป้องคุ้มครองชาวบ้านชาวกูยหรือชาวส่วย ให้พ้นจากสิ่งไม่ดีและแคล้วคลาดจากสิ่งอันตรายทั้งปวงนั่นเอง หรือสรุปง่ายๆว่าเป็นเทพเจ้าบรรพบุรุุษผู้ให้กำเนิดช้างนั้นเอง
